Περιθωριοποίηση των Χριστιανών στη σύγχρονη Τουρκία

Η Τουρκία, μια χώρα όπου η Ανατολή συναντάει τη Δύση, κατατάσσεται ψηλά ανάμεσα τους δέκα πρώτους τουριστικούς προσορισμούς. Η Ιστανμπούλ, η πολιτιστική πρωτεύουσά της, εκτείνεται στην Ευρώπη και την Ασία, και ήταν, υπό την προηγούμενη ονομασία της, Κωνσταντινούπολη,  το κέντρο του Ανατολικού Χριστιανισμού για πάνω από 1000 χρόνια. Στην Αντιόχεια (η σημερινή Αντάκεια) η λέξη «Χριστιανός» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά (Πρ.11:26). Ο Απ. Παύλος επένδυσε πολύ χρόνο στην Έφεσο, καταρτίζοντας τους πρώτους πιστούς διαμέσου των επιστολών του στις εκεί εκκλησίες, καθώς και στη Γαλατία και στις Κολοσσές. Όλες βρίσκονται στη σύγχρονη Τουρκία, καθώς και οι εφτά εκκλησίες της Αποκάλυψης (κεφ. 2 και 3). Εντούτοις, το 1453, τα Οθωμανικά στρατεύματα κατέκτησαν την Κωνσταντινούπολη. Κατέλαβαν τη Εκκλησία του 6ου αιώνα, την Αγία Σοφία, και τη μετέτρεψαν σε τζαμί. (Το 1935 μετετράπη σε μουσείο). Οι Χριστιανοί υποδουλώθηκαν υπό το μεροληπτικό σύστημα μιλλέτ της Ισλαμικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σύμφωνα με το οποίο κάθε θρησκευτική μειονότητα ήταν αυτοδιοικούμενη και ο επικεφαλής τους υπόκειτο στις Οθωμανικές Αρχές.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, η υποδούλωση μετετράπη σε γενοκτονία,  που έφτασε στην κορύφωσή της το 1915. Τουλάχιστον 3,25  εκατ. Χριστιανοί (Αρμένιοι, Έλληνες και Ασσύριοι) δολοφονήθηκαν από τους Τούρκους που συχνά χρησιμοποίησαν τους Κούρδους για να εκτελέσουν τις δολοφονίες.

Το 1923, η Τουρκία έγινε κοσμική  δημοκρατία, με ιδρυτή το Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος κατάργησε επίσης το Οθωμανικό χαλιφάτο. Σήμερα το 99% του  πληθυσμού της Τουρκίας (81 εκατ.) είναι Μουσουλμάνοι. Οι Χριστιανοί (περίπου το 32%, το 1900) αποτελούν  περίπου το 0,2%. Προέρχονται κυρίως από ιστορικές μη-Τουρκικές εθνοτικές ομάδες, αλλά ανάμεσά τους υπάρχουν και Τούρκοι προσήλυτοι που ασπάσθηκαν τον Χριστιανισμό. Υπάρχουν επίσης Χριστιανοί πρόσφυγες ανάμεσα στους 3-4 εκατ. Ιρακινούς, Ιρανούς και Σύριους που ζήτησαν καταφύγιο στη Τουρκία από διάφορες συγκρούσεις,  από την δεκαετία του 1980.

Μετά τη λήξη της γενοκτονίας, η θέση των υπόλοιπων Χριστιανών σημειώνει διακυμάνσεις. Η κατάσχεση  εκκλησιαστικών περιουσιών από το κράτος αποτελεί μια επαναλαμβανομένη μορφή διωγμού εδώ και πολλές δεκαετίες. Το 2011, όμως, η κυβέρνηση έδωσε άδεια σε κατ’οίκον εκκλησία Διαμαρτυρόμενων Χριστιανών (ήταν κυρίως προσήλυτοι από το Ισλάμ), αναγνωρίζοντάς την ως τόπο λατρείας. Εντούτοις η κατάσχεση εκκλησιαστικών αιθουσών έχει εντατικοποιηθεί πάλι τα τελευταία χρόνια.

Ο τύπος είναι συχνά εχθρικός κατά των Χριστιανών, και το 2009, το Υπουργείο Παιδείας δημοσίευσε ένα καινούργιο σχολικό βιβλίο για 13χρονους που ενθάρρυνε διακρίσεις εναντίον Χριστιανών.

Η κατάσταση έχει χειροτερέψει τα τελευταία χρόνια καθώς ο κοσμικισμός δίνει τη θέση του στο Ισλάμ, με την άνοδο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Ο ιδρυτής του κόμματος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκφράζει απερίφραστα την επιθυμία του να αναδημιουργήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Σύμφωνα με έναν Αρμένιο πολιτικό, τον Garo Pylan, «επιθέσεις μίσους εναντίον εκκλησιών και συναγωγών γίνονται αρκετές φορές κάθε χρόνο». Στις 23 Φεβρουαρίου, 2019, βάνδαλοι ψέκασαν με μπογιά στον τοίχο μιας Αρμενικής Εκκλησίας τα λόγια: «Είσθε τελειωμένοι!» στα αγγλικά και στα αραβικά. Τον Οκτώβρη του 2019, έγινε μια αντι-Χριστιανική και αντι-Σημιτική εκστρατεία στη Κόνια (Ικόνιο) με αφίσες που προειδοποιούσαν τους Μουσουλμάνους «να μην πάρουν ως συμμάχους Εβραίους και Χριστιανούς» (μια αναφορά στο Κοράνι 5:51).

Από τότε που ο Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία, ο κοσμικισμός που συνιστούσε ο Ατατούρκ μειώνεται στη δημόσια σφαίρα. Τα δικαιώματα των Χριστιανών να ασκούν την πίστη τους ελεύθερα ραγδαία υποχωρούν, και εκείνοι πάλι θεωρούνται ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

BARNABAS AID: JULY 2020