Ο Μπίντ, ο ήσυχος μοναχός που έζησε πολυτάραχα παγκόσμια γεγονότα

Αν με ρωτούσαν ποιον ιστορικό θα ήθελα να συναντήσω εκτός από τους Βιβλικούς συγγραφείς, θα έλεγα χωρίς δισταγμό, τον Μπίντ (Bede) (673-735). 

Βενεδικτίνος μοναχός και λόγιος, ο Μπιντ είναι γνωστός κυρίως για το βιβλίο του «Εκκλησιαστική Ιστορία του Αγγλικού Λαού», μια ιστορία της Αγγλίας από την Ρωμαϊκή κατοχή μέχρι το 731 όταν εγκατέλειψαν οι Ρωμαίοι τα Βρετανικά νησιά. Kατά τον Μεσαίωνα όμως, ήταν εξίσου γνωστός για τα 20 περίπου βιβλία με σχόλια πάνω σε διάφορα βιβλία της Αγίας Γραφής (Commentaries) και ένα έργο για τη Κυριακή Προσευχή. Συνολικά ο Μπιντ έγραψε περίπου 40 βιβλία. Σχεδόν όλα έχουν σωθεί. Δυστυχώς δεν έχουμε τη μετάφρασή του κατά Ιωάννου Ευαγγελίου στα αγγλικά. 

Ο Μπιντ έζησε συνταρακτικά παγκόσμια γεγονότα: η Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τα Γερμανικά βασίλεια της Δυτικής Ευρώπης απειλήθηκαν από μια τεράστια κυκλωτική κίνηση της μουσουλμανικής εισβολής στην Ευρώπη. Δυο αποφασιστικές μάχες έσωσαν την Ευρώπη από μουσουλμανική κατάκτηση: το 718, όταν ο Μπιντ έγραφε Βιβλικά σχόλια, οι Μουσουλμάνοι νικήθηκαν μπροστά στα τείχη της Κωνσταντινούπολης, και το 732, μόλις τρία χρόνια πριν από το θάνατό του, ο Μουσουλμανικός στρατός νικήθηκε στη Γαλλική πόλη Τουρ. 

Παρόλα τα συγκλονιστικά γεγονότα που συνέβαιναν στη διάρκεια της ζωής του, η δική του ζωή ήταν σχετικά ήσυχη, χωρίς επεισόδια. Γεννήθηκε κοντά στο Ουέιρμαουθ (Wearmouth), στη Βόρ. Νορθάμπρια (τώρα Σάντερλαντ, Αγγλία), αλλά δεν ξέρουμε ούτε τον ακριβή τόπο ούτε τα ονόματα των γονιών του, αν και αναφέρει ότι καταγόταν από «ευγενές γένος». Οι γονείς του πρέπει να ήταν Χριστιανοί, αλλά οι παππούδες του πιθανόν να ήταν Αγγλοσάξονες ειδωλολάτρες.

Όταν έγινε 7 χρονών, οι γονείς του τον πήγαν στο μοναστήρι του Ουέιρμαουθ και του Τζάροου για να μεγαλώσει να γίνει μοναχός – μια συνήθης πρακτική στις αρχές του Μεσαίωνα. Εδώ έμεινε για το υπόλοιπο της ζωής του. Χειροτονήθηκε διάκονος το 692/693 σε ηλικία 19 χρονών, και αργότερα έγινε ιερέας γύρω στο 703, όταν ήταν 30 χρονών. 

Πιθανόν δεν πήγε ποτέ πιο νότια από τη Υόρκη ούτε πιο βόρεια από το Λίντισφαρν. O Mπιντ δεν έγινε ποτέ Αββάς, πόσο μάλλον επίσκοπος. Δεν συνάντησε ποτέ κυβερνήτες κρατών. «Ακόμα κι η αγιότητά του,» γράφει ο μεσαιωνολόγος David Knowles, «ήταν αθόρυβη». Έγραφε για τα θαύματα που έκαναν άλλοι, αλλά κανένα θαύμα δεν αναφέρεται ότι έκανε εκείνος. Περιέγραψε τον προσηλυτισμό της Αγγλίας, αλλά πιθανόν δεν κήρυξε σε κανένα έξω από το μοναστήρι του».

To εύρος της μάθησής του Μπιντ φανερώνει η πλούσια βιβλιοθήκη που είχε στη διάθεσή του και το επίπεδο του πολιτισμού που υπήρχε στην Αγγλία εκείνη την εποχή. Προφανώς μιλούσε με ευχέρεια τα λατινικά όπως και τη μητρική του γλώσσα την αγγλοσαξονική. Φαίνεται επίσης ότι ήξερε ελληνικά, πράγμα που κάνει μεγάλη εντύπωση, καθώς η γνώση εκείνης της γλώσσας είχε χαθεί στις περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Ο ίδιος μας δίνει μια καλή περιγραφή των φιλολογικών σπουδών του: «Πάντα ήταν γλυκό για μένα να μαθαίνω, να διδάσκω, να γράφω». Eίχε λίγη ή καθόλου βοήθεια σ’ αυτές τις επιδιώξεις. Στο πρόλογο του ερμηνευτικού βιβλίου του σχετικά με τον κατά Λουκάν ευαγγέλιο, o Mπιντ διευκρινίζει τις δυσκολίες υπό τις οποίες εργαζόταν. Δεν είχε γραφείς και βιβλιοθηκάριους και έπρεπε να βρίσκει χρόνο για τις σπουδές του στις ώρες που έμεναν, αφού είχε ολοκληρώσει τις πολλές μοναστικές αγγαρείες του. Όπως έλεγε, «Είμαι δικός μου γραμματέας, κάνω τις δικές μου σημειώσεις, είμαι δικός μου βιβλιοθηκάριος».

Eίναι απίστευτο που 100 χρόνια μετά την ιεραποστολή του Αυγουστίνου του Καντέρμπουρυ για να ευαγγελιστεί τους Αγγλοσάξονες, στην αγγλοσαξονική εκκλησία υπήρχε ένας άνδρας που ήταν ο πολυμαθέστερος λόγιος στην Δυτική Ευρώπη. Στο «Paradiso» (Παράδεισος) του, ο Δάντης τοποθέτησε το Μπιντ ανάμεσα στους δώδεκα πιο μορφωμένους άνδρες "δια του οποίου ο λόγος του Θεού με σοφία τέθηκε στη διάθεση του κόσμου". 

- Prof. Μichael Haykin 

EVANGELICALS NOW: Δεκέμβριος 2020