«Το Στοίχημα του Πασκάλ»

Ένας από τους μεγάλους απολογητές του 17ου αιώνα ήταν ο χριστιανός στοχαστής, Blaise Pascal (1623 - 1662). Οι ιδέες του εξακολουθούν να συζητούνται και ένα από τα απολογητικά του επιχειρήματα για την πίστη στον Θεό – που έχει πολύ παρανοηθεί –  ακόμα αποτελεί αντικείμενο συζήτησης.

O Πασκάλ ήταν χωρίς αμφιβολία αξιόλογος άνθρωπος. Προικισμένος με ποικιλόμορφα χαρίσματα, θα μπορούσε να διαπρέπει σε όποιο τομέα θα ακολουθούσε. Σε ηλικία 16 ετών, άνοιξε νέους ορίζοντες στη γεωμετρία. Σε ηλικία 19 ετών, σχεδίασε το πρώτο ηλεκτρονικό υπολογιστή στον κόσμο. Κατασκευάστηκαν περίπου πενήντα (έχει δοθεί το όνομά του σε μια σύγχρονη γλώσσα προγραμματισμού).

Οι εργασίες του στους χώρους των μαθηματικών και ιδιαίτερα στη θεωρία πιθανοτήτων έγιναν υλικό σχολικών βιβλίων. Πολλές εφευρέσεις ανέκυψαν από τα επιστημονικά του πειράματα, συμπεριλαμβανομένης και της ταπεινής, αλλά και τόσο σημαντικής, σύριγγας.

H υγεία του Πασκάλ ήταν πάντα εύθραυστη. Πέθανε σε ηλικία 39 χρονών. Πρέπει να πονούσε έντονα σ’όλη  τη διάρκεια της ενήλικης ζωής του.

Ο Πασκάλ έγραψε πολλά άρθρα και βιβλία για την Χριστιανική πίστη. Οι «Στοχασμοί» του είναι μια συλλογή σκόρπιων συλλογισμών  και ιδεών. Ένας από αυτούς τους συλλογισμούς είναι το λεγόμενο «Στοίχημα του Πασκάλ».

Ο Πασκάλ τόνισε ότι είναι προτιμότερο να ζούμε σαν να υπάρχει Θεός απ’ ότι να ζούμε σαν να μην υπάρχει. Αν έχουμε αμφιβολίες για την ύπαρξη του Θεού, η καλύτερη επιλογή είναι να επιλέξουμε να πιστέψουμε. Αν στοιχηματίσουμε ότι υπάρχει Θεός και όντως υπάρχει, κερδίζουμε τα πάντα, αλλιώς δεν χάνουμε τίποτα. O τρόπος σκέψης του φαίνεται κυνικός. Δεν εφαρμόζεται σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία όπου υπάρχουν πολλές επιλογές και όχι μόνο μια επιλογή μεταξύ δυο εναλλακτικών λύσεων.

Εντούτοις, αν το εντάξουμε στα σωστά πλαίσια, το Στοίχημα του Πασκάλ μας θυμίζει ότι  πρέπει να πάρουμε θέση. Εκείνος θα γράψει: «Πρέπει να στοιχηματίσεις. Δεν υπάρχει επιλογή. Έχεις δεσμευθεί. Ποια λύση θα επιλέξεις λοιπόν;» Το Στοίχημα μας ενθαρρύνει να δοκιμάσουμε την πίστη.

Η πίστη δεν είναι το συμπέρασμα μιας αφηρημένης φιλοσοφίας. Ο Πασκάλ ενδιαφερόταν για τους περιορισμούς της λογικής. Έχοντας αποδείξει ότι η Χριστιανική πίστη δεν είναι παράλογη, αναφέρει: «Πρέπει να την κάνουμε ελκυστική, να κάνουμε τους καλούς ανθρώπους να εύχονται να ήταν αληθινή, και μετά  να δείξουμε ότι είναι». Η παρατήρηση του Πασκάλ είναι οξυδερκής. Πειστικά επιχειρήματα από μη-ελκυστικό μάρτυρα δε θα πείσουν κανένα.

Μετά το πρόωρο θάνατό του, μια σελίδα από το ημερολόγιο του Πασκάλ βρέθηκε ραμμένη στη φόδρα της ζακέτας του. Ήταν αφήγηση μιας βραδιάς το 1654  όταν ήταν 31 χρόνων. Έγραψε:

«Από περίπου 10.30 το βράδυ μέχρι περίπου 12.30...ΦΩΤΙΑ...Ο Θεός του Αβραάμ, ο Θεός του Ισαάκ, ο Θεός του Ιακώβ, όχι ο Θεός των φιλοσόφων, των μορφωμένων.

Βεβαιότητα. Αίσθημα. Χαρά. Ειρήνη...Αυτή είναι η αιώνιος ζωή, το να γνωρίζωσι Σε τον μόνον αληθινόν Θεόν, και τον Οποίον απέστειλας Ιησούν Χριστόν. Τον εγκατέλειψα. Τον απέρριψα, έφυγα από κοντά Του, Τον σταύρωσα.

Ας μην χωριστώ ποτέ από Εκείνον. Μας κρατάς μ’ασφάλεια μόνο με τους τρόπους που μας φανερώνεις στο ευαγγέλιο... Πλήρη παράδοση στον Ιησού Χριστό. ...Ας μη ξεχάσω ποτέ τα λόγια Σου. Αμήν». Αυτά τα λόγια θα κρατούσε δίπλα στη καρδιά του, κρυμμένα στη φόδρα της ζακέτας του, για την υπόλοιπη ζωή του..

Ο Πασκάλ μας θύμισε ότι ο Χριστιανισμός είναι διανοητικά εύρωστος και πειστικός, αλλά δεν πρέπει να καταντήσει μια απλή ορθολογική άσκηση. Πίστη σημαίνει ολοκληρωτική, προσωπική αφιέρωση στον Χριστό.

- Chris Sinkinson, Καθηγητής Απολογητικής, Moorlands College